Nederlands Amerikaanse Begraafplaats Bezoekerscentrum

KAAN Architecten ontwierp in opdracht van de American Battle Monuments Commission een bezoekerscentrum voor de enige Amerikaanse Begraafplaats op Nederlandse bodem. Het gebouw, geïnspireerd door het landschap en de monumentale ambiance, complementeert de sereniteit van dit uitgestrekte monument.

Te midden van de hellingen van het Limburgse Heuvelland, vlakbij Maastricht, ligt de Amerikaanse Begraafplaats Margraten (NEAC), een van de 26 begraafplaatsen die worden beheerd door de American Battle Monuments Commission (ABMC). Terwijl de diepte van rouw met het verstrijken van de tijd vermindert, blijft de noodzaak bestaan om het bewustzijn van de blijvende impact van de Tweede Wereldoorlog te versterken en te cultiveren. In het huidige tijdperk van toenemende internationale conflicten en onzekerheid is het bezoekerscentrum van groot belang, niet alleen om degenen die op deze plek begraven liggen te herdenken, maar ook om meer te leren over de dynamiek die leidde tot de bevrijding van Europa. De interventie maakt geen inbreuk op de monumentaliteit van de begraafplaats, maar is een stijlvolle en waardige toevoeging aan het landschap waarin het ligt.

De NEAC in Margraten is oorspronkelijk ontworpen door de Amerikaanse landschapsarchitect Michael Rapuano, beeldhouwer Joseph Kiselewski en architectenbureau Coolidge, Sheply, Bulfinch en Abbott; zij werkten samen met een lokale architect, Alphons Boosten uit Maastricht. KAAN Architecten koos ervoor om het nieuwe gebouw op een respectvolle afstand van het monumentale ensemble te plaatsen, zodat de oorspronkelijke elementen op het terrein onaangeraakt bleven en de vredige sfeer behouden kon worden. De ontwerpen van Karres en Brands Landschapsarchitectuur en Stedenbouw droegen bij aan de integratie van het bouwwerk in het landschap.

Een van de voorwaarden van opdrachtgever ABMC was dat het nieuwe bezoekerscentrum integraal deel zou gaan uitmaken van het verhaal dat wordt verteld en ook zou verwijzen naar het ensemble als geheel, naar onder andere de landschappelijk fraaie begraafplaats en de ‘Court of Honor’ met haar ‘Chapel Tower’ en de ‘Walls of the Missing’. Het bezoekerscentrum, dat een voorplein heeft met rijen stenen zitplaatsen, eist zijn eigen plaats op in deze scenisch gechoreografeerde omgeving, maar past toch harmonieus in het grotere geheel.

Het plein en het looppad liggen verzonken in het landschap en glooien langzaam naar beneden. De geleidelijke afdaling leidt de bezoeker naar de beschutting van de overkapping van het bezoekerscentrum, gemaakt van esthetisch gelaagd beton. Van een afstand gezien bemoeilijkt de fascia, die boven de grond lijkt te zweven, de inschatting van de schaal van het gebouw. Binnen versterken lichtspleten en afgeronde hoeken het gevoel van ruimtelijkheid.

Het gebouw, genesteld binnen de omlijsting van de fascia, ligt verzonken in het glooiende landschap. De glazen wanden bieden een uniek panoramisch perspectief, waardoor bezoekers het typische omliggende terrein en willekeurig verspreide bomen vanaf een lager standpunt kunnen bekijken.

In het midden van de structuur vormen muren een vierkant van 12 x 12 m; deze kern draagt het gewicht van de fascia. Binnen dit volume bevindt zich een auditorium, bekleed met panelen van warm Amerikaans notenhout, evenals dienstruimten en toiletten, terwijl de buitenmuren van het vierkant als expositieruimte dienen. De tentoonstelling van originele artefacten en persoonlijke verhalen brengt de realiteit en het menselijke leed van oorlog dicht bij het publiek, zet aan tot nadenken over de lessen uit het verleden en benadrukt het belang van het werken aan een stabiele en vreedzame toekomst.

Het indrukwekkende doch vriendelijke bezoekerscentrum is een architectonische verrijking van de Amerikaanse Begraafplaats in Nederland en biedt bezoekers een speciale plek om te leren en na te denken, te midden van de rust van het omringende landschap.

KAAN Architecten

KAAN Architecten is een in Rotterdam, São Paulo en Parijs gevestigd architectenbureau dat opereert in een mondiale context en praktische en academische expertise op het gebied van architectuur, stedenbouw en onderzoek combineert.

Het bureau, onder leiding van Kees Kaan, Vincent Panhuysen en Dikkie Scipio, bestaat uit een internationaal team van architecten, landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, ingenieurs en grafisch ontwerpers. KAAN Architecten gelooft dat kruisbestuiving tussen projecten en disciplines een essentieel kritisch debat bevordert binnen het bureau.

Sinds de oprichting is KAAN Architecten werkzaam aan een breed scala van projecten in zowel de publieke als de private sector, met projectteams die in toenemende zin multidisciplinair en dynamisch zijn. De focus ligt op het stimuleren van een cultuur van evolutie. Dit is essentieel in een beroep dat in een snel tempo verandert. Het bureau streeft naar langetermijnrelaties met opdrachtgevers, adviseurs en partners.

De projecten overstijgen de traditionele ideeën van schaal en typologie, variërend van meubels en interieurs tot stedenbouwkundige plannen en van winkels en kantoren tot musea en onderwijsgebouwen.

De internationale aanwezigheid van KAAN Architecten is versterkt met kantoren in São Paulo (2015) en Parijs (2019), respectievelijk geleid door Renata Gilio en Marylène Gallon. Beide vestigingen zetten de multidisciplinaire ontwerpaanpak van de Nederlandse hoofdvestiging voort.